Hondarribia, Getaria, Elantxobe, Bermeo, ez dio axola. Izan ere, edozein arrantza-herritan, bertako nagusiei galdetzen badiezu, itsasoko milaka istorio kontatuko dizkizute. Beren aitak, aitonak edo beraiek bizitza osoa arrantzan, itsaso zabalean eman dutela kontatuko dizute. Beren emazte, ama eta amonek ere bizitza osoa eman zutela itsaso ondoan, arrantza egiteko sarea josten. Ontziak pil-pilean zeudela, arrain usainak herriko bazter guztiak bustitzen zituela, lonjak jendez betetzen zirela, erosketak ere egiten zituztela, saregileek gau eta egun denborale batek hautsitako sarea josten lan egiten zutela, arrantzaleek arraina deskargatzen zuten bitartean, berriro itsasoratu ahal izateko,. Herriaren bizitza portuaren inguruan zebilela kontatuko dizute, itsasoaren inguruan.
Eta seguru portura hurbilduko zarela, mundu hori ezagutzeko ilusioarekin, hain dotoreak eta izen bereziekin bataiatuak diren arrantza-ontzi handien gorabeheraz gozatzeko. Arrantzale horrek itsas zabaleko azken pasadizoa kontatzeko eskatzera hurbilduko zara . Edo sare kilometrikoa josteko artea ikusteko.
Baina oraindik arraina jaten jarraitzen baduzu ere, itsasora begiratzen baduzu, egunetik egunera gero eta arrantza-ontzi gutxiago daudela konturatzen zara, eta gero eta nzailagoa da itsasora irten nahi duten arrantzaleak aurkitzea.
Eta portuan arrantzale horietako batekin gurutzatzeko zortea baduzu, altxa begiak eta begiratu ondo gizon horri, eguzkiak larrua onduta, eskuak gogortuta, begiak salitrearekin gorrituta. Lurra ia zapaldu eegin gabe, itsaso zabalera begira dagoen gizon hori, itsasoratzeko unearen zain. Eta laster agian ez dela berriro itsasoratuko.
Horregatik argazkitan atera nahi izan ditut. Abisatu gabe lasaitzen eta haserretzen den itsasoaren magia ikusi, arrantzarik ez egitearen etsipena, portura iristearen zoriona, lehorrera noiz itzuliko zaren ez jakitea, ordu hilak, barreak, beldurrak, eguzkipean edo denborale basatienean lan egitearen gogortasuna, konplizitatea, egunsentia baino lehenagoko lana, laguntasuna. Lan ezezaguna da, lan zorrotza, gogorra, tenperaturaz, klimaz edo ordutegiaz ulertzen ez duena.
Inoiz arrantzale batekin hitz egin ez dutenek, itsasontzi batean portu batek arnasten duen magiaz gozatzeko aukera izan dezaten. Noizbait itsasontziak edozein portutan herdoiltzen badira eta lonjek arrain usainik ez badute, argazkiaren bidez arrantzaren mundua ezagutu ahal izateko.
Axalian, Itsasoko jende horri egindako omenaldi bat da.
Hondarribia, Getaria, Elantxobe, Bermeo. No importa el lugar. Porque en cualquiera de estos pueblos pesqueros, si preguntas a los mayores del lugar, te contarán mil y una historias del mar. Te contarán que su padre, su abuelo o que ellos mismos han pasado toda una vida pescando en alta mar.
Te contarán que sus mujeres, madres, abuelas pasaron toda una vida junto al mar cosiendo la red con la que pescar.
Te dirán que los barcos se agolpaban imponentes, que el olor a pescado impregnaba cada rincón del pueblo, que las lonjas se llenaban de gente comprando incluso pujando, que las rederas trabajaban día y noche cosiendo la red que un temporal había roto, mientras los pescadores descargaban sin parar para poder volver a zarpar.
Te contarán que la vida del pueblo giraba en torno al puerto, giraba en torno al mar.
Y entonces seguro que te acercarás al puerto, con la ilusión de conocer ese mundo, de disfrutar del vaivén de los grandes barcos de pesca, tan elegantes y bautizados con peculiares nombres. Te acercarás para preguntar a ese pescador que te cuente la última anécdota en alta mar. O para observar el arte de coser una red kilométrica.
Pero aunque cada día sigas comiendo pescado, solo tienes que mirar hacia el mar para darte cuenta de que cada vez hay menos barcos de pesca, y cada vez cuesta más encontrar pescadores que quieran salir al mar.
Y si vas al puerto y tienes la suerte de cruzarte con uno de esos pescadores, levanta la vista y fíjate bien en ese hombre, con la piel curtida por el sol, con las manos endurecidas por el esfuerzo, con los ojos enrojecidos por el salitre. Ese hombre que sin ni siquiera pisar tierra firme ya fija su mirada en alta mar esperando el momento de volver a zarpar. Y pensando que dentro de poco quizá no volverá a zarpar nunca más.
Por eso he querido inmortalizarlos. Inmortalizar la magia del mar que se calma y se enfurece sin avisar, la desesperación de no pescar, la felicidad de llegar a puerto, la incertidumbre de no saber cuándo volverás a tierra firme, las horas muertas, las risas, los miedos, la dureza de trabajar bajo el sol ardiente o el temporal más feroz, la complicidad, el trabajo antes del amanecer, el compañerismo. Es un trabajo desconocido, una labor minuciosa, dura, que no entiende de temperaturas, clima u horario.
Inmortalizarlo para que quienes nunca han tenido la suerte de conocer a una redera, de hablar con un pescador, pueda disfrutar de la magia que se respira un puerto, en un barco. Para que si algún día los barcos se oxidan en cualquier puerto y las lonjas no huelen a pescado, se pueda conocer el mundo de la pesca a través de la fotografía.
Este es un homenaje a esas gentes de mar.
Ohera zihoaztenean, patroiak abisatu eta berriro arrantza egitera
Se preparaban para dormir, pero el patrón avisó y otra vez a pescar…
Hegalmotza, hegaluxea bezala arrantzatzen, baina pisu eta indar geiho egiten duen arraina da eta ez da bikoteka arrantzatzen, launaka edo ahal den moduan.